Dil ve Konuşma Bozukluğu Olanlar için Destek Eğitim Programları
Dil ve konuşma güçlükleri, bireyin iletişim kurma yetisini etkileyen ve kişisel, sosyal, eğitim ve iş yaşamında zorluklara yol açan durumlardır. Bu durumlar hafiften çok ağıra kadar değişen düzeylerde, gelişimsel ya da sonradan edinilmiş olabilir. İşitme, dil ve konuşma süreçleri bu durumlarda farklı şekillerde etkilenebilir. Dil ve konuşma güçlüklerinin nedenleri tıbbi olabileceği gibi belirli bir nedene dayanmadan da ortaya çıkabilir ve çeşitli engel gruplarına eşlik edebilir.
Bu güçlükler beş ana alt grupta toplanmıştır:
Sesletim ve Ses Bilgisi Bozuklukları: Konuşma seslerinin yanlış sesletimi ve dilin ses sistemini anlama ve kullanmada zorluklar içerir. Seslerin çarpıtılması, yanlış ses kullanımı, ses düşürme veya ekleme gibi sorunlar görülebilir.
Akıcı Konuşma Bozuklukları: Konuşmanın hızı ve ritminde farklılık, ses, hece, kelime tekrarı, uzatma veya bloklar şeklinde konuşma akışının kesintiye uğramasıdır. Aşırı gerginlik ve ikincil davranışlar da bu bozukluğa eşlik edebilir.
Ses Bozuklukları: Bireyin yaşına ve cinsiyetine uygun olmayan ses üretimi ve ses kalitesi ile ilgili sorunları kapsar. Sesin ton, şiddet, rezonans ve süre gibi özelliklerinde farklılıklar gözlenir.
Gelişimsel Dil Bozuklukları: Dilin biçim bilgisi, söz dizimi, anlam bilgisi ve kullanım bilgisi alt sistemlerinde alıcı ve/veya ifade edici boyutlarda zorluklar içerir. Bu bozukluklar doğuştan veya çocukluk çağında ortaya çıkar.
Edinilmiş Dil Bozuklukları: Dilin kazanılmasından sonra, genellikle ergenlik veya yetişkinlik döneminde ortaya çıkan dil ve konuşma kaybı durumlarıdır. Biçim bilgisi, söz dizimi, anlam bilgisi ve kullanım bilgisi alt sistemlerinde alıcı ve/veya ifade edici zorluklar içerir.
Kurumumuzda Dil ve Konuşma Güçlüğü Destek Eğitim Programı ile bireylerin aşağıdaki becerileri geliştirmeleri hedeflenmektedir:
Sesletim ve ses bilgisel farkındalık becerileri
Günlük iletişimde işlevsel ve akıcı konuşma hızı ve ritmi
Yaşına ve cinsiyetine uygun ses kalitesi, perde, şiddet, rezonans ve süre kullanımı
Alıcı ve ifade edici dil becerileri
Okuma-yazma becerileri
Alternatif ve destekleyici iletişim yöntemlerinin kullanımı
Bu program sayesinde bireylerin iletişim becerilerini en üst düzeye çıkarmaları ve günlük yaşamda daha etkin iletişim kurmaları amaçlanmaktadır.
Öğrenme Güçlüğü Olanlar için Destek Eğitim Programları
Özel Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG), zekası normal veya normalin üstünde olan bireylerin, standart testler göz önüne alındığında yaş, zekâ düzeyi ve aldığı eğitimle uyumsuz bir şekilde okuma, yazma ve matematik gibi akademik alanlarda beklenenden belirgin derecede düşük performans göstermesi ile tanımlanan bir durumdur. ÖÖG, alt gruplar olarak disleksi (okuma bozukluğu), disgrafi (yazma bozukluğu), diskalkuli (matematik bozukluğu) ve diğer adlandırılamayan öğrenme bozukluklarını içerir.
ÖÖG'li bireyler, bilgiyi işleme sürecinin (bilginin alınması, organize edilmesi, depolanması ve iletilmesi) bir veya birden fazla aşamasında zorluk yaşayabilirler. Bu bireyler, okul öncesi dönemden itibaren dil, algı, kavram, motor-koordinasyon, bellek, dikkat-konsantrasyon, sıralama, organizasyon ve duygusal-sosyal alanlarda güçlüklerle karşılaşabilirler. Ayrıca, öğrenme için gerekli olan bilişsel stratejileri geliştirmede zorluk çekebilirler ve akademik performanslarında eksiklikler gösterebilirler. Ancak, bu belirtiler her bireyde aynı yoğunlukta görülmeyebilir ve farklı şekillerde ortaya çıkabilir.
ÖÖG'li bireylerin, güçlü ve yetenekli oldukları alanlar da bulunmaktadır. Genellikle meraklıdırlar ve çevrelerine karşı ilgili olurlar. İlgi duydukları alanlarda daha kolay kavrama yetisine sahip olabilirler, resimlerle düşünme eğiliminde olabilirler ve sezgisel problem çözme becerileri ile hayal güçleri gelişmiş olabilir. Yaratıcılıkları ve pratik çözüm yolları bulabilme yetenekleri de öne çıkan diğer güçlü yanlarıdır.
Kurumumuzda uygulanan destek eğitim programı ile hedeflenenler şunlardır:
Öğrenmeye hazırlık becerilerinin geliştirilmesi,
Okuma-yazma hazırlık ve temel okuma-yazma becerilerinin kazandırılması,
Matematikte temel beceri ve kavramların günlük yaşamda kullanılabilmesi,
Sorun çözme, akıl yürütme, kıyas yapabilme ve analitik düşünme becerilerinin artırılması.
Bu programlar, ÖÖG'li bireylerin günlük ve akademik yaşamlarında daha başarılı ve bağımsız bireyler olmalarına destek olmayı amaçlamaktadır.
Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programları
Zihinsel yetersizliği olan bireyler, zihinsel işlevlerde ortalamanın iki standart sapma altında olan, kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikler gösteren ve bu özellikleri 18 yaşından önce gelişim döneminde ortaya çıkan bireylerdir. Bu bireyler özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyarlar.
Hafif zihinsel yetersizliği olan bireyler, bu alanlarda hafif düzeyde yetersizlik gösterir ve sınırlı düzeyde destek hizmetlerine ihtiyaç duyarlar. Orta düzeyde yetersizlik gösteren bireyler ise temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında yoğun destek hizmetlerine ihtiyaç duyarlar. Ağır düzeyde zihinsel yetersizlik gösteren bireyler, yaşamın her alanında tutarlı ve yoğun özel eğitim ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyarlar.
Zihinsel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı, bu bireylerin bağımsız yaşam, öz bakım, günlük yaşam, psikomotor, dil ve konuşma, sosyal ve toplumsal uyum, bilişsel hazırlık becerilerini geliştirmeyi hedefler. Program, Öz Bakım Becerileri, Günlük Yaşam Becerileri, Dil Konuşma ve Alternatif İletişim Becerileri, Bilişsel Hazırlık Becerileri, Psikomotor Beceriler, Toplumsal Yaşam Becerileri, Türkçe, Matematik ve Sosyal Hayat olmak üzere dokuz modülden oluşmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Olanlar için Destek Eğitim Programları
Otizm spektrum bozukluğu, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, sosyal etkileşim ve iletişim bozuklukları ile ilgi alanlarının sınırlılığıyla belirginleşen yaygın bir gelişimsel bozukluktur. Genetik temelli olduğu düşünülmekle birlikte, hangi genlerin sorumlu olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Çevresel faktörlerin de otizme katkıda bulunabileceği yönünde görüşler vardır.
Otizm, günümüzde en yaygın nörolojik bozukluklardan biridir. Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi'ne göre, 2006 yılında her 150 çocuktan 1'inde, 2012'de her 88 çocuktan 1'inde, 2014'te ise her 68 çocuktan 1'inde otizm görülmüştür. Otizm, her ırk, etnik grup ve sosyal statüde görülmektedir. Erkeklerde, kızlara göre daha sık rastlanmaktadır. Otizm terimi, zamanla otizm spektrum bozuklukları (ASD) terimiyle yer değiştirmiştir.
Kurumumuzdaki Destek Eğitim Programı, otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin eğitim ve sosyal gereksinimlerini karşılamak amacıyla özel eğitimciler tarafından uygulanır. Bu eğitim, bireyin yaşına uygun beceriler kazanmasını ve bağımsız yaşam sürmesini desteklemeyi hedefler. Eğitimin yoğun ve sürekli olması önemlidir. Ailelerin de eğitime katkısı, çocuğun gelişimi açısından büyük önem taşır. Uzman bir ekip tarafından verilen bu eğitim, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezimiz de sunulmaktadır.
Bedensel Yetersizliği olanlar için Destek Eğitim Programları
Bedensel yetersizliği olan bireyler, doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası dönemlerde iskelet, kas ve sinir sistemlerinde meydana gelen bozukluklar nedeniyle bedensel yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybedebilirler. Bu bireyler, toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük yaşam gereksinimlerini karşılama konusunda zorluklar yaşarlar ve bu sebeplerle korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyarlar.
Bedensel engelli bireylerin kaba ve ince motor gelişim becerileri olumsuz etkilenmiş olabilir, bu da fonksiyonel hareket ve becerileri yerine getirmelerini farklı derecelerde kısıtlar. Kurumumuzda uygulanan Bedensel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı ile hedeflenenler şunlardır:
Normal Motor Gelişim Basamakları: Bireylerin motor gelişim basamaklarındaki becerileri kazanmaları sağlanır.
Postür ve Hareket Bozuklukları: Duruş (postür) ve hareketle ilgili bozuklukları en aza indirilir.
Motor Becerilerin Gelişimi: Kaba ve ince motor becerileri geliştirilir.
Bağımsız Yaşam Aktiviteleri: Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız hareket edebilme becerisi kazandırılır.
Fonksiyonel Kullanım: Bacak ve kolların fonksiyonel bir şekilde kullanılması sağlanır.
Duyusal, Algısal ve Bilişsel Bütünlük: Düzgün duruş ve hareket için gerekli olan duyusal, algısal, bilişsel ve motor bütünlüğü sağlanır.
Transfer ve Yer Değiştirme: Transfer ve yer değiştirmeye yönelik hareketler geliştirilir.
Yardımcı Cihaz Kullanımı: Yardımcı cihaz, araç gereç ve ekipmanı kullanma becerisi geliştirilir.
Gelişim Basamaklarına Uyum: Gelişim basamaklarına uygun davranış becerisi kazandırılır.
Bütünsel Gelişim: Hareket yeteneğinin yanı sıra bilişsel, duyusal, psikolojik ve sosyal bütünlüğün geliştirilmesi hedeflenir.
Bu program sayesinde, bedensel engelli bireylerin fiziksel kapasitelerini artırmaları ve günlük yaşamlarında daha bağımsız hale gelmeleri amaçlanmaktadır.